زمین
سورج دے ٻاہروں پھرݨ آلا سیارہ اے۔ (علامت: .svg){kind=small}
) اساں ایندے اُتے وسدے آں۔اے نظام شمسی دا حصہ اے. آغاز وچ زمین (ज़मीन) پگھلی ہوئی حالت وچ ہئی لیکن وقت گزرݨ دے نال زمین دی فضا وچ پاݨی جمع تھیوݨ شروع تھی گیا تے اس دی سطح ٹھنڈی تھی کے ہک قرش(crust) دی شکل اختیار کر گئی۔ اس دے کجھ عرصہ بعد ہی چندر دی تشکیل تھئی۔ سائنسداناں دا خیال ہے کہ مریخ دی جسامت دا ہک جسم تھیا (Theia)، جس دی کمیت زمین دا ݙاہواں حصہ ہئی، زمین نال ٹکرایا تے اس تصادم دے نتیجے وچ چندر دا وجود عمل وچ آیا۔ اس جسم دا کجھ حصہ زمین دے نال مدغم تھی گیا، کجھ حصہ الگ تھی کے خلا وچ دور نکل گیا، تے کجھ الگ تھیوݨ والا حصہ زمین دی ثقلی گرفت وچ آ گیا جس نال چندر دی تشکیل تھئی۔
.jpg)
سائنسداناں دی تحقیق دے مطابق زمین دی عمر پنج ارب سال ہے ڄݙݨ ہک ستارہ سورج دے نیڑے لنگھیا تاں سورج دے کجھ حصے سورج کنوں وکھرے تھی ڳئے۔ انہاں حصیاں وچوں ہک زمین ہائی۔[١]
زمین دی گردش تے ایندی
لکھوزمین آپݨے محور دے گرد گردش کریندی ہے تے ایہ تقریباً چوّی گھنٹے وچ ہک چکر پورا کریندی ہے، ایں گردش نال ݙین٘ہ رات بݨدن۔ زمین دی ݙوجھی گردش سورج دے گرد ہے ایہ چکر ہک سال وچ پورا تھیندے۔
زمین قطبین تے گونگلو دی طرح تقریباً چپٹی گول شکل وچ ہے. زمین دے گھمݨ نال اس وچ مرکز گریز اثرات شامل تھی ویندن۔ جس دے باعث ایہ خط استوا دے قریب تھوڑی ابھری ہوئی ہے تے اس دے قطبین یا پولز قدرے چپٹے ہن۔ انہاں مرکز گریز اثرات ہی دی وجہ نال زمین دے اندرونی مرکز توں سطح دا فاصلہ خط استوا دے مقابلے وچ قطبین تے 33 فیصد گھٹ ہے۔ یعنی مرکز توں جتنا فاصلہ خط استوا دے مقامات تے زمین دی سطح تک ہے مرکز توں قطبین دی سطح دا فاصلہ اس توں لگ بھگ ہک تہائی گھٹ ہے.
آبادی
لکھوزمین تے انسان دی آبادی ست ارب تائیں پُج ڳئی ہے۔
زمین نظام شمسی دا اوہ واحد سیارہ ہے جتھاں زندگی موجود ہے۔ پاݨی زمین دی 3/2 سطح کوں ڈھکے ہوئے ہے۔ زمین دی بیرونی سطح پہاڑاں، ریت تے مٹی دی بݨی ہوئی ہے۔ پہاڑ زمین دی سطح دا توازن برقرار رکھݨ کیتے ٻہوں ضروری ہن۔ اگر زمین کوں خلا توں ݙٹھا ونجے تاں ساکوں سفید رنگ دے وݙے وݙے نشان نظر آندن۔ ایہ پاݨی نال بھرے بادل ہن جیہڑے زمین دی فضا وچ ہر وقت موجود رہندن۔ پچھلے چند سالاں توں انہاں بادلاں دی تعداد وچ کمی آئی ہے جس دا اثر زمین دی فضا تے پیا ہے۔ زمین دا صرف ہک چندر ہے۔ زمین دا شمالی نصف کرہ زیادہ آباد ہے جبکہ جنوبی نصف کرہ وچ سمندراں دی تعداد زیادہ تے خشکی گھٹ ہوݨ دی وجہ نال گھٹ آبادی ہے، اِس دے علاوہ ٻئے کئی وجوہات ہن (جیویں پچھلے دور وچ اُنہاں علاقیاں دا گھٹ ڄاݨن وغیرہ)۔ قطب شمالی تے قطب جنوبی تے چھیہہ مہینے دا ݙینہہ تے چھیہہ مہینے دی رات رہندی ہے۔ عام ݙینہہ تے رات دا دورانیہ چویہہ گھنٹے دا ہوندا ہے۔