دامان دی سیر

"ڈاندیں پیر مہاڑا تھیندا ہا تاں گہنور پیر دو ویندے ہاسے، سبھ دھݨوال تے اجڑ والے کٹھے تھی تے ٹکر وصل چیندے ہاسے، ہک بے کوں ہکلاں ڈیندے ہاسے،نذرا،موسی،ماماراضی، واحد،فقیرا،جیوݨ،نانا درن، بنگل،ڈتہ،بگھو پلیا. . . . کیڈے گئے وے بھج آوو ووۓ، گہنور پیر دو ویندے پئے ہیں، جوار دی روٹی،پھکے چاول،کݨک دی بسری،بھت سانوک دا اتے سمکا . . . .سارے چا بھج پوندے ہاسے. . . کالے روہ تے بھورا کجلا جھڑ تھیوے ہا ، کھوڑا نئیں تے مینہہ دی پہلی پھینگ ڈھہن توں پہلے وت سارے جڑ بہندے ہاسے ایں واری رغام تے کیڑھا ویسی؟"

. (کجھ تشریحاتی گالھیں جیرھیاں جو نذیرلغاری سئیں دی لکھت وچوں اے پیرا پڑھن دے بعد ضروری ان)

"گہنور پیر". . . . داجل شریف دے نیڑے ہک درگاہ جیندے مریدین زیادہ تر لغاریں دے بلوچی سپیکنگ ٹھالہے تے پھلیاں ہن. .جیویں جوگیانی،حجبانی ،دادوآنی وغیرہ. .اے سارے قبائل کوہ سلیمان دی لگ نال رہندن تے مال وند لوک ان. .مال بیمار تھیوۓ اے لوک گہنور پیر سئیں دی درگاہ ونج منتاں ڈیندن. . .

صفدر کلاسرہ سئیں دی جاہ تے جیسل گیوسے تاں کلاسرہ سئیں ڈسایا جو نیڑے ہک پیر دی درگاہ اے جیندا ناں "ڈاڈا مالدا شہید" اے . . او مال دا پیر اے مال دے راہ تے شہید تھیا ہا.. لوک مال دے متعلق منتاں ڈیندن. . ہر جمعرات دھݨوال کھیر آ ڈیندن بھت دیاں دیگاں چڑھدن مالدا شہید پچھوں کیا متھ اے یا کلاسرہ صاحب کوں پتا یا خدا کوں. . .پر گہنور پیر تاں کریہہ دمان دا پیر اے اتھاں کھیر دیاں دیگاں تاں کائنی پر منتاں ول وی پوریاں تھیندیاں ہوسن. . گہنور پیر بارے ہک روایت اے وی ھ جو اوں اپݨیں مریدیں حجبانی قبیلہ کوں آکھیا جو تہاکوں بندوخ ناں لگسی لیکن انہاں گالھیں تے عمل کریسو 1. ساری حیاتی کالے کپڑے پئیسو. . 2. بکری ناں کہیسو بکری دا گوشت ناں کھاوسو. . (اھدن جیہ تک حجبانی مارکا پیر سئیں دی ہدایت تے عمل کریندے رہ گئے اوہ تک مارکے کوں فائر کڈاہیں ناں لگا ہا)

. . "رغام". . .

دیرہ سمعیل توں کشمور تئیں سندھو دریا دے پچادھو تے سلیمان پہاڑ دے پوادھو زرخیز پٹی کوں دمان،پجادھ، بنی آکھیا ویندے. اے تقریبا تراۓسو کلومیٹر دی پٹی بݨدی اے. . اتھاں کاشتکاری رود کوہی نظام دے تحت تھیندی اے . .رود پاݨی کوں تے کوھی پہاڑ توں اے. .. . مطلب پہاڑ توں لہݨ آلا پاݨی. . . لوظ رغام کن مراد او سارا عمل اے جو سلیمان پہاڑ تے کیرھے زاویہ تے کھمݨ کھمی اے تے کیرھی نئیں امسے نیئں اوں پاݨی کوں آکھیا ویندے جیرھا پہاڑ توں تلے امدے تے بند پلیندے. رغامی کھمݨ دے لسکارے کن بجھ گھندن جو کیرھی پہاڑی تے بارش تھیسی تے کیرھی نئیں آوسی.(رغامی نئیں دے پاݨی وارݨ آلے کوں آکھیا ویندے) دمان دیاں مشہور رودکوھیاں سنگھڑ،سوہری، وڈور،مٹھاون وغیرہ ہن. . خصوصا ساون مہینہ ایں حوالے نال اھم اے پر وڈے رغامی اھدن جو بدرا دی باوی تک وڈی نئیں متوقع ہوندی اے. . .نذیر لغاری صاحب دا قبیلہ کھوڑا نئیں دا پیچ اے تے کجھ مٹھاون دا. . کھوڑا نئیں ہک چھوٹی نئیں ھ تے مٹھاون دے لمیو چک مغلو دے لمے پاسے نال وہندی اے. . .

. نذیر لغاری سئیں دی لکھت اچوں اے پیرا ایویں جاپدے جیویں ہر پچادھڑ(دمانی) اپݨاں حال بیٹھا ڈیندا ہووے. . بس نئیں تے پیر دا وٹاندرا ھوندے باقی کتھا ہکا اے. . کتھائیں پیر سخی بوربشک، جاڑو پیر ،جندا پیر ہن تے نئیں مٹھاون،سوہری ،حملڑی وغیرہ ہن. .(ہک بی گالھ وی ھ جو لوظ رغام دیرے کن لمیں تے روجھان تک ورتایا ویندے جبکہ دیرے کن ابھے تے "آفکی" ورتایا ویندے) جتھاں بے مہابا مشینی ترقی رودکوہی سسٹم کوں ونجاۓ اتھاں کجھ الفاظ وی ناپید تھئین ایویں لوظ رغام وی مردا مکدا پۓ. . . پر نذیر لغاری سئیں ایں لوظ کوں ورتا کے اوندے ھمیش ھووݨ دی ضمانت ڈتی اے. .