خانیوال (ضلع)

سرائیکی وسیب دے لوک ادب دا تذکرہ وی ٻہوں وسیع اَتے پھیلاء آلا ہِے جیکُوں ہِک جاء تے کٹّھا کرݨ ٻہوں اوکھا کَم ہِے تہوں اِیکُوں اساں انجو انج شہراں دے ناں دے نال اُنّھاں دے لوک ادب (Folklore) دے حساب نال ونݙین٘دے ہِسے۔

خانیوال (ضلع)

جُغرافیہ

جنوبی پنجاب دا مشہور ضلع خانیوال، ملتان تُوں 56 کلو میٹر دے فاصلے تے ہِے۔ اِیں ضلع دے مشرق وِچ ساہیوال، مغرب وِچ ملتان، شمال وِچ جھنگ، جنوب وِچ وہاڑی اَتے شمال آلے پاسے ضلع ٹوبہ ٹیک سنگھ واقع ہے۔ اِینکُوں 1985ء وِچ ضلع دِی حیثیت دِتی گئی۔ اِیں ضلع دِیاں چار تحصیلاں خانیوال، میاں چنوں، کبیر والا اَتے جہانیاں، جاں جو سرائے سدھو، عبدالحکیم، مخدوم پُور اَتے تلمبہ ڄئیں اہم چھوٹے شہر ہَن۔

لوک ادب

پروفیسر نذر طارق دُھول (پیدائش 1937ء)، گورنمنٹ اِسلامیہ کالج خانیوال وِچ پروفیسر رہیئے۔ ’’تاریخ خانیوال‘‘ ، ’’تذکرہ اَولیائے حجرہ‘‘، اَتے اُردو نعت گوئی اُنہاں دِیاں اہم تصانیف ہَن۔ معروف علمی اَتے روحانی شخصیت، چشتی نظامی سلسلہ دے مشہور بزرگ مولانا اَللہ بخش اَسد نظامی (پیدائش 1919ء۔ وفات 2002ء) 45 مطبوعہ کتاباں دے مُصنف، اُنہاں دیاں تصانیف مجالس کلیمی، دیوانِ اُحدی، گلزارِ جمالیہ، سلسلہ چشتیہ کی اُردو خدمات، سلسلہ قادریہ کی اُردو خدمات، سلسلہ نقشبندیہ کی اُردو خدمات شامل ہِن۔ ضلع خانیوال دی سب کنُوں وَڈی نجی لائبریری اُنہاں دی ہِے۔ پروفیسر غلام حسین ساجد  (پیدائش 1952ء)، اُنہاں دِی سرائیکی لوک شاعری دِی کتاب ’’پاݨی رمز بھرے‘‘ شائع تھی چُکی ہِے۔ شکیل ملتانی،

مخدوم پُور پہوڑاں (قصبہ)

جُغرافیہ

مخدوم پُور پہوڑاں، ضلع خانیوال دا ہِک قدیم قصبہ ہِے۔

لوک ادب

مخدوم پُور پہوڑاں، ضلع خانیوال دا ہِک قدیم قصبہ ہِے۔ علم و لوک ادب دے حوالے نال حکیم محمد اَکرم خان بلہوڑ دا ناں قابلِ ذِکر ہِے۔ اِتّھوں ’’تاریخ پہوڑ‘‘ ݙو جِلداں وِچ چَھپ چُکی ہِے۔

کبیر والہ (تحصیل)

جُغرافیہ

کبیر والہ ضلع خانیوال دی تحصیل اَتے معروف قصبہ ہِے۔

لوک ادب

اِیہ شہر کبیر والہ، سیّد احمد کبیر شاہ بخاری دی نسبت نال کبیر والہ اَکھویندے۔ علم و لوک ادب دے حوالے نال شاعر مشہدی، خادم حسین رزمی، بیدل حیدری، قمر رَضا شہزاد، منیر راہی، فیصل ہاشمی، ریاض ارم، ڈاکٹر غلام رسول مقبول، ظفر نجمی، سیّد سہیل عابدی، عمار یاسر مگسی، حسنین اصغر تبسّم دے ناں نمایاں ہِن۔

تُلمبہ (قصبہ)

جُغرافیہ

تُلبمہ ضلع خانیوال دا ہِک تاریخی قصبہ ہِے۔ اِیہ خانیوال تُوں 47 کلو میٹر دے فاصلے تے ہِے۔ تلمبہ شہر 1200 ق م تُوں 800 ق م  تئیں علم و عرفان دا مرکز رہیئے۔ راجہ چچ جݙاں حُکمران ہا، اُوں دور وِچ مشہور چِینی سیّاح ہیون تسانگ اِیں علاقے وِچ آیا ہا۔

لوک ادب

علی حیدر ملتانی (پیدائش 1690ء) موضع چونترہ ہمجانہ وِچ پیدا تھئے اُو جامعہ تلمبہ وِچ زیر تعلیم رہیئے۔ علی حیدر ملتانی سرائیکی دے ناموّر شاعر ہَن۔

ضلع جہانیاں، دا ناں سیّد جلال الدین مخدوم جہانیاں جہاں گشت (1308ء ۔ 1384ء) دی نسبت نال رکھیا گیا۔ سرائیکی دے معروف اَدیب، شاعر، دانشور، محقق ہن اُنہاں دِیاں تصانیف وِچوں وسیب رنگ، ݙُکھ سنڄوک، ذکر فرید، پیت اَولڑی، انوار فرید، ملتان نامہ قابلِ ذِکر ہِن۔

حوالہ جات

۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔