حضرت لوط علیہ السلام دے دِھیاں

حضرت لوط علیہ السلام دے ݙُون٘ہائیں دِھیاں دے ناں "ریثاء" اَتے "زعوراء" ہَن۔ اِنّھاں اشارے دے طور تے قُرآن مجید دی اِیں آیت وِچ ذکر آیا ہِے:

• وَجَاءهُ قَوْمُهُ يُهْرَعُونَ إِلَيْهِ وَمِن قَبْلُ كَانُواْ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ قَالَ يَا قَوْمِ هَـؤُلاء بَنَاتِي هُنَّ أَطْهَرُ لَكُمْ فَاتَّقُواْ اللّهَ وَلاَ تُخْزُونِ فِي ضَيْفِي أَلَيْسَ مِنكُمْ رَجُلٌ رَّشِيدٌ

اَتے اِنّھاں دی قوم دےلوک اِنّھاں دے کول بَھڄدے ہوئے آئے اَتے اُوہ پہلے تُوں اِی بھیڑے کَم کرین٘دے ہَن لوط نے آکھیا اے میݙٰ قوم! اِیہ میݙی (قوم دے) دِھیاں ہِن، اِیہ تُہاݙے کِیتے ٻہوں پاکیزہ ہِن، اللہ تُوں ݙرو اَتے میݙے مِمھاناں دے بارے وِچ میکُوں شرمندہ ناں کرو، بَھلا تُہاݙے وِچُوں کوئی نیک بندہ کائے نِھیں؟

اِنّھاں ناواں وِچ ٻہوں جھیڑا ہِے کُجھ نے وݙّی دِھی دا ناں ربثا جاں جو ابن جوزی نے زاد المسیر وِچ مقاتل تُوں روایت کرین٘دے ہوئے "ریثا" تے "زعرثا" اَتے السدی دی روایت وِچ: "ریہ" تے "عروبہ" لِکّھا۔

طبری ٨٤/١٢ وِچ "رثیا" تے "زغرتا" اَتے ثعلبی ٥١/٧ وِچ "زعورا" تے "ریثا" لِکّھیا ہِے۔

اے میݙی قوم! اِیہ میݙی (قوم دی) دِھیاں ہِن، اِیہ تُہاݙے کِیتے ٻہوں پاکیزہ ہِن، مَیں اِنّھاں دِھیاں نال نکاح کرݨ کُوں آپݨے مِمھاناں کُوں فدیہ ݙین٘دا ہاں اَتے حضرت لوط علیہ السلام نے اِنّھاں کُوں اِیہ سَݙّا ݙِتّا ہئی جو اُوہ حرام کَم کُوں چھوڑ تے حلال نکاح کر گِھنِّن۔

سعید بن جبیر نے آکھیا: یعنی قوم دی تِرِیمتاں نال نکاح کر گِھنّو جیڑھے اِنّھاں دے دِھیاں ہِن اَتے اُوہ اِنّھاں دے نبی ہِن، کیوں جو نبی اُمّت دے پِیؤ ہون٘دا ہِے۔ قُرآن مجید وِچ ہِے: "و ازواجہ امھتم" اَتے نبی دے ذالیں اُمّت دے اَمّاں ہِن۔

مجاہد اَتے سعید بن جبیر دی تفسیر دے مطابق حضرت لوط علیہ السلام نے آپݨی قوم دے دِھیاں کُوں نکاح کِیتے پیش کِیتا ہئی اَتے اِین٘دے اُتّے تَلّے ݙِتّے ڳئے لوڑاں نال استدلال کِیتا ڳیا ہِے:

• کوئی شریف مُݨس آپݨے دِھیاں کُوں اوباش اَتے بدمعاش ونکی دے لوکاں دے نال نکاح کِیتے پیش نئیں کرین٘دا تاں ایݙے عظیم نبی دے بارے وِچ اِیہ کِین٘ویں وِچار کِیتا ون٘ڄ سڳینْ٘دا ہِے جو اُوہ آپݨے دِھیاں کُوں بے حیاء اَتے بد طِینت لوکاں دے نال نکاح کِیتے پیش کریسی۔
• حضرت لوط علیہ السلام نے فرمایا ہئی: اِیہ میݙے دِھیاں ہِن جیڑے تُہاݙے کِیتے ٻہوں پاکیزہ ہِن اَتے ظاہر ہِے جو جیݙے بد معاش آپݨی ہوس پوری کرݨ کِیتے تُرُٹ پئے ہَن اِنّھاں سبھݨاں کِیتے حضرت لوط علیہ السلام دے دِھیاں کافی ناں ہَن۔ اِیں کِیتے لازماً اِیہ مراد گِھنݨاں پوسی جو اِیہ میݙی قوم دے دِھیاں ہِن اِنّھاں نال نکاح کر تے تُساں آپݨی مراد پوری کر گِھنّو۔
• حضرت لوط علیہ السلام دے ݙو دِھیاں ہَن۔ زنتا اَتے زعوراء اَتے حضرت لوط علیہ السلام نے فرمایا ہئی جو اِیہ میݙے دِھیاں ہِن اَتے جمع وِچ اصل اِیہ ہِے جو اِین٘دا اطلاق گَھٹ توں گھٹ ترے اُتّے تِھین٘دا ہِے اَتے ڄیکر ݙو اُتّے وی مجازاً جمع دا اطلاق تِھی سڳدا ہِے جاں جو کہِیں شرعی مانع دے بغیر مجاز دا ارتکاب دُرُست کائے نِھیں۔