تھیلا مچھی
پوہ دی پندھرویں رات اے سیالہاں ناں نشاݨ کائنی. نیتاں پوہ دے پالے دیاں مثالاں مشور ہن. کتواں سال اتے ہکوں حال اے ھن کہیڑاں وی کائنا اڳے تاں ھنے ݙیہاݙے تاں سجھ دیگر ویلھے تھولی دیر کیتے ݙکھالی ݙیوے ہاں ھن تاں جھڑ وی نی تھینداں ساݙے گناہیں دے شامتاں ھن اساں سیہالے کوں گم کر ٻیٹھو. ہر کوئی اپݨی کھاپت وچ ردھا پے وسیب دے سارے جنگلیں کوں پٹ تے ٻالݨ بݨاں تے ساڑ چھوڑے اتے درکھان وݨ دے سماݨ بݨا کراہیں ویچیدے پن. جنگل ختم تھیوݨ نال او پکھی وی نئی ݙسدے جیڑے دھمی ویلھے اکھ کھلاون ہا ایں لکھت دا مقصد ٻیا ء اے ایں سانگےایں ڳال کوں اتھائیں تھپیندوں اڳی تے ٹردوں لکھت دے شروع وچ ݙسم پوہ دے مہینے وچ پالے زور گھتن ہا تاں آنہے تے مچھیاں کیتے لوک مچھیرے تے ہٹی وال کنے آنہے تے مچھی تےبھج دھرک کریندہا سویل دے ویلھے آنہہ اٻال کراہی کھاون ہا تے ݙپارے ویلھے مچھی تےراتیں وی مچھی ردھن ہا مچھیاں دھیر قسم دے ءِن.
ایں مچھی دے بارے وچ تفصیلات
لکھواڄ تہاکوں سندھ دریا دی ہک مچھی دے بارے وچ ݙسݨا اے ایندا ناں سائیں تھیلا مچھی جیڑھی سندھ دیا وچ ہوندی اے. ایندا مل دھیر نئیں ہوندا اتے ݙمبھرے دی شکل تھولی بوتی ݙیندی اے پر ݙمبھرے دا مل تھیلا.مچھی کنے زیادہ ہوندے. ایندا سواد ݙمبھرے کنے کھٹ ہوندے اتے دھمبھرے جتی قد وی نئیں تھیندا ایندے وچ کنڈے ڈمبھرے وانڳوں ہوندن ے
تہاݙے کیتے ضروری ءِ تہاکوں تھیلا تے ݙمبھرے وچ فرق پتہ ہیوے اے نہ ہووے تساں ݙھمبھرا گھنݨ ونڄو تے ہٹی وال تہاکوں تھیلا ٹھپ چھوڑے تساکوں ݙسیندا تھیلا کیوی ہوندے. لکھت وچ جیڑھا تہاکوں ݙسدا پے او تھیلا مچھی دا اے ھݨ اے نہ سمجھائے میں مچھیراآ میں تاکہ ہک ڄیھاڑی دار مزدور آ میں تے مچھی آلے پچھم میکوں او ݙسائے اتے ھݨ تہاݙی خدمتءِچ پیش کریندا پیا.
سندھ دے دریا وچ ضلع راجن پور دے نال پندراں کنے زیادہ قسماں دیاں مچھاں ہوندن انیں دے وچوں ہک تھیلا مچھی وی اے ایویں سمجھو اے ٹیڈی ݙمبھرا اے ایندھا قد زیادہ کنے زیادہ دو ہتھ جتی ہوندے مطلب تین فٹ تائیں ایندا چم وی ݙمبھرے والی کار ہوندے جینکوں کھمب، چھلڑ تے ݙھمب وی آکھیا ویندےتھیلے دی سڑڑی ݙمبھرے کنے چھوٹی ہوندی ءٍ تے ایندا پچھ ݙمبھرے دی نسبت چھوٹا ہوندے ایندا دھدھ دی چڑائی ذیادہ ہوندی اے اتےڳچی کنے دھڑ اٹھ آلی کار اچا ہوندے آہڑ ءچ آنہے ݙیندی تے تریہ بعد آنہے کنے ٻچے نکلدن اتے چھ ݙسدے چندر وچ ٻچے جوان تھی ویندن ایندی عمر زیادہ کنے زیادہ ترے سالھ ہوندی اے اتے ایندا قد ݙو سالھاں تیکر ودھدا راہندے ہݨ تیکر زیادہ کنے پنج کلو تک آپڑی ڳئی ءِ اتے اے سانمپے، ݙݙیں دےٻچے، دریا دی ہر بلا کھمدی اے جیڑھی ایندے منہ ءچ آ ونجے اتے کولی تے ڳلی وی ہووے ایندے وچ کنڈے دمبھرے کنے زیادہ پتلے تےلمبے وی ہوندن، ایندا سواد دمبھرے کےبعد ءچ امدے ایندے وچ پروٹین تے لمحیات ہوندن، اینکوں جتلا وی کھاوو بندہ پھوپھس نی تھیندا، تپ تےملیریا دے مریض کیتے چنڳی خوراک اے اینکوں ردھو یا تلو لوݨ مرچیاں گھٹ ہووݨے چاہیدن ھݨ تاں لوک انگارے تے بھن کراہیں وی کھمدن.