ترکی
Türkiye Cumhuriyeti | |||
| |||
ترکی (انگریزی: Turkey یا Republic of Turkey) (سرکاری ناں: Türkiye Cumhuriyeti یعنی ترکیہ جمہوریتی) یوریشیائی ملک ہے جو جنوب مغربی ایشیا وچ جزیرہ نما اناطولیہ تے جنوبی مشرقی یورپ دے علاقہ بلقان تک پھیلا ہویا ہے۔
ترکی دے سرحداں8 ممالک نال ملدیاں ہن جنہاں وچ شمال مغرب وچ بلغاریہ، مغرب وچ یونان، شمال مشرق وچ گرجستان (جارجیا)، مشرق وچ آرمینیا، ایران تے آذربائیجان دا علاقہ نخچوان تے جنوب مشرق وچ عراق تے شام شامل ہن۔ علاوہ ازیں شمال وچ ملکی سرحداں بحیرہ اسود، مغرب وچ بحیرہ ایجیئن تے بحیرہ مرمرہ تے جنوب وچ بحیرہ روم نال ملدے ہن۔
ترکی ہک جمہوری، لادینی، آئینی جمہوریت ہے جس دا موجودہ سیاسی نظام 1923ء وچ سقوط خلافت و سلطنت عثمانیہ دے بعد مصطفیٰ کمال اتاترک دی زیر قیادت تشکیل ݙتا گیا۔ اے اقوام متحدہ تے موتمر عالم اسلامی دا بانی رکن تے 1949ء توں یورپی مجلس تے 1952ء توں شمالی اوقیانوسی معاہدے دا رکن ہے۔ ریاست دی یورپی اتحاد وچ شمولیت کیتے مذاکرات طویل عرصے توں جاری ہن۔
یورپ تے ایشیا دے درمیان محل وقوع دے اعتبار نال اہم مقام تے واقع ہووݨ دی وجہ نال ترکی مشرقی تے مغربی ثقافتاں دے تاریخی چوراہے تے واقع ہے۔
تاریخ
لکھوسلطنت عثمانیہ دے بعد مصطفیٰ کمال نے ترکی کوں جمہوری بݨایا ہے۔جدید ترکی دا موجودہ علاقہ دنیا دے انہاں قدیم ترین علاقیاں وچوں ہے جتھاں مستقلاً انسانی تہذیب موجود ہے۔ چتل خیوک، چایونو، نیوالی جوری، خاجی لر، گوبکلی تپہ تے مرسین دے علاقے انسان دی اولین آبادیاں وچوں ہک ہن۔
ترکی دے اناطولیہ ریجن دی تاریخ بہت قدیم ہے۔ اتھاں پتھر دے زمانے توں انسان موجود ہے۔ بحر اسود دے ارد گرد دے علاقے وچ ہݨ توں ١٠ ہزار سال پہلے آبادی دے آثار ملدن. آسانی کیتے اساں ترکی دی تاریخ کوں انہاں ادوار وچ تقسیم کر سکدے ہیں:
- زمانہ قبل ازتاریخ: 2500 ق م توں پہلے
- کانسی دا دور: 2500 ق م توں 700 ق م
- لوہے دا دور: 700 ق م توں 330 ء
- رومن بازنطینی دور: 330 ء توں 1453ء
- سلجوقی دور: 1071ء توں 1300ء
- عثمانی دور: 1299ء توں 1923ء