بخارانشائیہ

بخارانشائیہ

از: ڈاکٹر خالد اقبال

بخارکیتے کُئی وقت ویلہا مقرر کوئے نی۔ بخارکہیں ویلھے‘ کہیں نہ کہیں طراں دا تھی سکدے جاں جو غریب تاں ہوندا ایِ اُکا بخار ہے اینکوں کھنگ کنوں آرام آسی تاں سر درد شروع تھی ویسی۔ سردرد توں جاں چھٹسی تاں کنڈ وچ درد۔ مُدا درد جمع درد تے درد ۔۔ لادوا دے نال گُذارا۔ جئیں مُلک وچ اسپیشلسٹ ڈاکدار ڈینہہ رات صرف اتے صرف روپے پیسے بناون دی مشین بن ونجن اتے ایہہ ڈاکدار سرکاری ھسپتالاں وچوں غائب راہون البتہ پرائیویٹ ھسپتالاں تے ذاتی کلینک تے رات کوں چر تئیں موجود راہون اتے مالدار مریضاں کُوں چیک کرن اتے پیسہ روپیہ کٹھا کرن دی دُھن اِچ مست راہون تاں اینجھے ڈاکداراں بارے آکھیا ونج سکدے جو اِنہاں کُوں ’’مال بناؤ مال‘‘ قسم دا بخار تھی گئے جیندے وچ افاقے دا امکان دُور دُور تئیں نظر نی آندا۔ بھانویں جو ہر بخار دیاں علامتاں وکھو وکھ ہوندین پر بخار دی کیفیت تے حالت بارے حقی سچی گالہہ تاں اُو ہے لوک ڈسا سگدن جیہڑے ایندے سرور‘ لطف یا تکلیف توں واقف ہوندن۔ پاکستان وچ اُو جناں صحت مند اکھویجن دا مستحق ہے جینکوں کئی نہ کئی بُخار ہووے۔ او پاکستانی نئیں غیر ملکی لگدے‘ جینکوں کئی بخار نہ ہووے، جینویں ساڈے بہوں سارے وسیبی تے پاکستانی بھرانواں کُوں بیرون مُلک مثلاً کینڈا‘ جاپان‘ امریکہ‘ ونجن دا بخار ہر ویلھے سِر تے سوار ہے بھانویں جو رات‘ رات وچ جِتلا مواقع یعنی ’’دا‘‘ پاکستان وِچ لائے ونج سکدن۔ اتِلا مواقع شایت ای کہیں بئے مُلک وچ ہوون؟ پر ’’دا‘‘ لاون کیتے ضروری ہے جو بندہ سارے ’’دا پیچ‘‘ جانڈا ہووے۔

گالہہ تھیندی پئی ہئی بخار دی تاں سئیں یاد راہوے بخار دیاں گنتریں توں وَدھ قسماں ہِن۔ تحقیق‘پرچ پرچول تے لیبارٹری ٹسٹ کرائے ونجن تاں لازمی گالہہ ہے جو پرچ برچول کرن آلیاں لیبارٹریاں دیاں رپورٹاں ہک بئے توں انجو انج ہو سن؟۔۔۔

ڈاکداراں دا آکھن ہے جو بخار تاں ہر ویلھے بندے دی نبض وچ ہوندے‘ بس تھوڑی جھئیں لاپرواہی۔ بدپرہیزی تے کمزوری دے بعد بخار دا تھیون لازمی ہوندے ۔

سئیں جیکر کڈانہیں بخار آن وَلہٹیے تاں وت چنگا بھلا صحت مند بندہ نی سُنجیڑیندا۔ بخار دی مار پیتے بندے کُوں جے دورُوں ڈیکھو تاں آن سنجاتا لگدے۔ کولوں ڈیکھو تاں دماغ تے زور ڈیوناں پُوندے جو شاید ایں جنے کوں کتھاہیں ڈِٹھے۔؟

پاکستان وچ کیوں جو ہر بندہ بشر طراں طراں دے خواب ڈیہدے وجہ اے ہے جو خواب کڈانہیں حقیقت نئیں بندے اتِ پاروں خواب ڈیکھن وچ تاں کُئی پابندی نی ہوونی چاہیدی۔

خواب ڈیکھن‘ اُگھلاون‘ جاگن‘ روون ایہہ ساریاں علامتاں وی بخار دی حالت تے کیفیت کو سامنے گھن آندین۔ پاکستانی قوم اتِلا وی بیمار کوئے نی جتناں ماہر نفسیات ڈسیندن۔ ہا البتہ ایہہ ٹھیک ہے جو ہر پاکستانی اپنے حالات‘ واقعات‘ موڈ اتے مزاج موجب کہیں نہ کہیں بخار دا مُتھاج ضرور ہے۔ ایندے وچ کجھ شک نی جو صحت وڈی نعمت ہے۔ صحت مند بندہ کہیں کوں پُچھدا اِی نی۔ آپت وچ گالہیں وٹاند وچ جے کہیں کوں نچھ آؤنجے تاں اچل چیت مشورہ ڈتا ویندے ’’میاں کہیں سمجھدار ڈاکدار کوں مِلو اتے اگتے نچھ وی ہولے ہکلی کرو ڈوجھیاں دے تراہ کڈن دی کوئی لوڑ نی۔ ویسے اُو بندہ بہوں خوش قسمت ہے جینکو ں اج دے دور وچ کہیں قسم دا بخار نی پر اے تھی نی سکدا۔؟ اجوکے دور وچ آسے پاسے مسئلے ایں طراں دے ہن جو عام بندہ جیکر انہاں بارے سوچن پئے ونجے تاں اُونکوں بخار تھیون لگ پوندے۔ چیتا چکراون پئے ویندے ایں پاروں غریب بندہ کڈانہیں وی یکا پکا تے اصلوں صحت مند نی ہوندا۔

بخار۔۔۔۔۔ حقی گالہہ منو تاں ہک کیفیت دا ناں ہے تے اے کیفیت یا حالت چنگے بھلے صحت مند جسم تے وی چمبڑ سگدی اے اتے اے کیفیت یا حالت پل پل بدلدی وی راہندی ہے۔

جینویں جو بقول غالب:

اوندے ڈیکھن نال جو آندی ہے منہہ تے رونق

او سمجھدے ہن جو بیمار دا حال اچھا ہے

کُجھ لوک جماندروں بیمار ہوندن‘ کجھ بیمارِ محبت ہوندن تے کُجھ گرفتارِ محبت ہوندن بالکل اینویں‘ جینویں کجھ لوک سراپا محبت ہوندن۔ جاں کجھ لوک سراپا بخار ہوندن اینجھے لوکاں کُوں علاج معالجے دِر توجہ کرنی چاہیدی اے۔ کیوں جو بخار ہک موذی مرض بن تے لڑوی سکدے۔ مُدا اے جو بخار ایں گالہہ دی علامت ہے جو جان جُسے وچ‘ کتھائیں نہ کتھائیں کئی خرابی ضرور ہے۔ اتے ہر خرابی علاج منگدی اے۔ لوظ بخار۔ بمعنی عُذر یا بہانہ دے وی استعمال تھیندے اتے سرکاری دفتراں تے اسکولاں وِچ چھُٹی دیاں اکثرہ درخواستاں وِچ ایندا استعمال بہوں زیادہ ہُوندے مُدا بخار نہ ہووے تاں وت شایت بہوں سارے لوکاں کیتے چھُٹی ہک مسئلہ بن سکدے؟میڈی نِکے لا توں بخار نال دوستی پئی آندی ہے یا تُساں ایں وی آکھ سگدے ھیوے جو بخار دی میڈی نال دوستی ہے۔ نکے لا میں بہوں اِی مریل ہوندا ھم۔ ایہہ سبھو بخار دی مُسلسل محبت دا اثر ہے اج وی میں جان اپنے مالیخولیائی مزاج تے غور کرینداں تاں میکوں ڈس ملدی ہے جو اے وی شائیت بخار دی وجہ توں ہے۔

الغرض اج کل طراں طراں دے بخار ظاہر تھیون لگ پئن جنہاں وِچوں کجھ اے وی ہن مثال طور نت نویں فیشن دا بخار‘ آرٹسٹ بنن دا بخار۔ کرکٹ دا بخار وغیرہ۔ کجھ لوک اتنے کنجوس ہوندن جو او منگیاں وی بخار ادھار نی ڈیندے۔

بخار بارے اے وی آکھیا ونج سگدے جو اے ہک دھن دا ناں ہے جیہندے دماغ وچ جو آونجے اور کر گذر دے اینکوں چیتے دا چکر وی آکھیا ونج سکدے۔ بخار اتے تمار دار دا آپت وچ گوڑھا تعلق ہے بھانویں جو کہیں کہیں ویلھے تماردار کوں خوب بھُگتناں وی پُوندے۔ تمار دار نال لکھ ہمدردی دے باوجود بیمار دیاں ناز برداریاں واہ سبحان اللہ۔ بیمار نال خواہ مخواہ دی ہمدردی کہیں کہیں ویلھے چاہ تے محبت وچ ڈھل ویندی ہے ہر تمار دار مریض دی عیادت کُوں جڈاں آتے ملدے تاں دنیا داری دے سامان مطلب اے موسمی پھل فروٹ نال گھن تے آندے۔ بہوں سارے تمار دار بخار کوں بھجاون دے قیمتی مشورے تے نسخے وی نال گھن تے آندن۔ کُجھ لوکاں دا آکھن ہے جو سال وچ ہک ادھ واری بخار تھیون جندجان دی زکوٰۃ ہوندی ہے۔ مطلب اے جو بخار توں گھبراوناں نی چاہیدا۔ یعنی تندرست فٹ فٹاٹ راہون بھانویں جو اللہ سوہنے دی ڈتی ڈات ہے پر وت وی بخار توں بالکل پروبھرا راہون کئی چنگی گالہہ نی۔ بُخار حیاتی دیاں بہوں ساریاں رمزاں ظاہر کریندے اینویں تردی تردی ہک گالہہ بخار اپنے پرائے دی تمیز ڈسیندے‘ جڈان خدانخواستہ تُساں بیمار تھیسوتاں کُئی تہاڈی مزاج پُرسی کیتنے آسی تے کئی آکھسی اوندا بخار۔ اُوندے سِر۔ ساڈا کیا۔۔۔؟ مُدا دنیاداری دے بہوں سارے مُعاملیاں دی جان وندی وِچ بخار ہک وسیلہ بن سکدے۔

(اقباس از: کتاب: مُسکار۔ سرائیکی انشائیے۔ از: ڈاکٹر خالد اقبال)

MubasherKaleem (talk) 14:12, 9 September 2018 (UTC)