ادھم سنگھ
اُدھم سنگھ، پنجاب دا ہک غیور تے دلیر انسان ہئی۔ اوہ جلیانوالہ باغ دا المیہ فراموش نہ کر سڳا۔ ایہ واقعہ اوں دے سینے وچ کنڈے دی طرح پیوست تھی گیا۔ اوں نے عزم کر گھدا کہ اوہ جلیانوالہ باغ دے قاتل ڈائر توں بدلہ گھن کے ہی دم گھنسی تے اوں نے جلیانوالہ باغ دے شہیداں دی قیمت اوں وقت چکائی جݙݨ سرمایہ دار قومی نیتا آزادی دے ناں تے برطانوی سامراج نال سودا بازی کرݨے وچ مصروف ہن۔ اُدھم سنگھ کوں اپݨا عزم پورا کرݨ دا موقع جلیانوالہ باغ واردات دے ویہ سال بعد ملا جبکہ لندن وچ ہک شام کیگسٹن ہال وچ منعقدہ ہک تقریب وچ لیفٹیننٹ جنرل مائیکل اوڈائر (Michael O'Dwyer)، سانحہ امرتسر دا جلاّد، جینکوں ویہ سال پہلے برطانوی سرکار ہندوستانی عوام دے غضبناک احتجاج دے پیش نظر محض ݙکھاوے کیتے لندن دی عدالت وچ مقدمہ چلا کے بری کر چکی ہئی۔ اگلی صف وچ بڑے اطمینان تے سکون نال براجمان ہئی۔ اوں کوں معلوم نہ ہئی کہ اُدھم سنگھ اوں ہال وچ کجھ فاصلے تے موجود ہے۔
جنرل ایڈوائر دا عبرتناک انجام تے اُدھم سنگھ دی شہادت
لکھوجونہی تقاریر دا سلسلہ شروع تھیا تے کجھ وقفے دے بعد لیفٹیننٹ جنرل مائیکل اوڈائر دا ناں نشر تھیوݨ تے اوہ اسٹیج تے تقریر کرݨ کیتے کھڑا تھیا۔ تقریب دی جگہ پستول دی گولیاں نال گونج اُٹھی تے جلیا نوالہ باغ دا جنرل ایڈوائڑ اسٹیج تے ہی ڈھیر تھی گیا۔ حاضرین دی صفاں وچ اودھم سنگھ پستول ہتھ وچ گھدی کھڑا ہئی. اوں دے چہرے تے اطمینان دی ہک جھلک ہئی. اونکوں گرفتار کر گھدا گیا۔ اوں نے اقبال جرم کریندے ہوئے آکھا کہ اوہ جلیانوالہ باغ قچ مارے گئے نہتیاں دا انتقام گھنݨ کیتے ہندوستان توں آیا ہئی تے اوں نے جو کجھ کیتا ہے اوندے تے اونکوں فخر ہے۔ انگریزاں نے اُدھم سنگھ کوں لندن دی ہک جیل وچ پھانسی تے لٹکا ݙتا، ایں طرح سرفروشاں دی فہرست وچ ہک سرفروش دا اضافہ تھی گیا۔