ابوتمیم معد المستنصر باللہ
ابوتمیم معد المستنصرباللہ دولت فاطمیہ دا اٹھواں خلیفہ تے اسمٰعیلیاں دا اٹھارواں امام 427ھ تا 487ھ ہئی. مستنصر دی کمسنی دی وجہ نال حکومت دی باگ ڈور اس دے وزیر علی بن احمد جرجرائی دے ہتھ وچ رہی۔ اس ہی لوگاں توں ظاہر دی بیعت گھدی۔ اس دا دور امن تے خوشحالی دا زمانہ ہئی۔ 429ھ وچ بنو فاطمہ تے قیصر قسطنیطنہ دے درمیان وچ صلح تھیوݨ نال حلب تے شام دے ݙوجھے شہر محفوظ تھی گئے ۔
دورِ حکومت
لکھومستنصر 724ھ وچ نہایت کمسنی وچ امام بݨا، یعنی ست سال دی عمر وچ ایہ خلیفہ بݨ گیا ہئی۔ اس کوں بنو فاطمین وچ ایہ امتیاز حاصل ہے کہ اس دی حکومت تمام فاطمین توں زیادہ طویل یعنی سٹھ سال چار مہینے تک رہی، اس دے ناں دا خطبہ بغداد تے عراق وچ ہک سال تک پڑھا گیا البتہ حجاج تے یمن انہاں دے قبضے وچ ویہ سال رہا۔ مستنصر دے عہد وچ شام، صقلیہ تے بلاد مغرب توں فاطمی حکومت ختم تھی گئی ہئی۔ اسے دے دور وچ ناصر خسرو نے مصر دا دورہ کیتا ہئی۔ اس فاطمی دربار دی شان و شوکت تے دولت و ثروت دے چشم دید واقعات لکھے ہن ۔
461ھ وچ شام تے سلجوقیاں دا قبضہ تھی گیا تے 467ھ وچ انہاں نے بیت المقدس تے قبضہ کر گھدا۔ اس وقت خلافت فاطمیہ دی حالت ایسی خراب ہئی کہ سلجوقی زرا ہمت کریندے تاں دولت فاطمیہ سو سال پہلے ختم تھی ویندی.
خلافت دی حالت خراب تھی گئی ہئی کہ مصر وچ کوئی اس قابل نہ رہا کہ خلافت دی حالت درست کرے۔ اس واسطے مستنصر نے بدر الجمالی کوں شام توں مصر طلب کیتا جیہڑا شام دا والی ہئی۔ بدر الجمالی 466ھ وچ مصر پہنچا تے مصر دی حکومت اپݨے ہتھ وچ گھن گھدی تے اس بڑے بڑے فتنہ پردازاں کوں قتل کر وا ݙتا۔ بدرالجمالی نے ملک وچ امن و امان قائم کیتا تے کجھ مدت کیتے دولت فاطمیہ مستحکم تھی گئی ۔
وزرائے اعظم
لکھویازوری جیہڑا زہر نال 450ھ وچ فوت تھیا۔ اس دے بعد کثرت نال وزیر منتخب تے معزول تھئے۔ بدر الجمالی تک چالیہ وزیراں دا تقرر تھیا۔ ایہو حال قاضیاں دا ہے، انہاں دی تعداد ٻتالیہ ہے۔ بعض وزیر تے قاضیاں دا تقرر ݙو ݙو ترے ترے وار تھیا ۔ اس دا سبب خلیفہ دی کمزوری تے دربار فوج دا باہمی اختلاف ہئی۔ مستنصر معمولی اشخاص دے ہتھوں پھنس گیا ہئی تے اوہ اینکوں تجربہ کار لوگاں نام ملݨ نہ ݙیندے ہن۔ ناصر خسرو جیہے داعی کوں مستنصر نال ملݨ کیتے ڈیڈھ سال تک انتظار کرݨا پیا
فرقہ نزاریہ دی ابتدا
لکھو462ھ وچ حسن بن صباح مصر پہنچا۔ حسن بن صباح دا بیان ہے کہ اس مستنصر توں پچھا کہ آپ دے بعد امام کون ہوسی۔ اس تے مستنصر نے آکھا کہ نزار۔ جبکہ بدر الجمالی چاہندا ہئی کہ مستعلی کوں امامت ملے۔ اس واسطے اوں نے اونکوں مستنصر نال ملاقات توں روک ݙتا تے زبردستی اونکوں شام روانہ کر ݙتا مگر ایں اختلاف نال اسماعیلیاں وچ ہک نویں فرقے دی بنیاد رکھیجی جیہڑا اسماعیلیہ امامیہ نزاریہ یا آغاخانی دے ناں نال ڄاݨیا ویندے تے جیہڑے مستنصر دے بعد مستعلی دی بجائے نزار دی امامت دے قائل ہن.
وفات
لکھومستنصر نے سٹھ سال چار مہینے حکومت کرݨ دے بعد 487ھ زہر نال وفات پاتی ۔[١]
حوالے
لکھو- ↑ ڈاکٹر زاہد علی۔ تاریخ فاطمین مصر