ابوبکر شبلیؒ

شیخ ابوبکر شبلیؒ (ولادت 247ھ) جیہڑے شيخ الكبير، العارف الخطير، ذو الفضل الجلی دے القاب نال مشہور ہن. حضرت جنید بغدادیؒ دے شاگرد رشید ہن۔ کنیت ابوبکر لقب شبلی ہئی. آپؒ دا پورا ناں دنف بن جحدر خراسانى ہئی۔ بعض مؤرخین آپؒ دا ناں جعفر بن یونس ݙسیندن.

وجہ تسمیہ

’’شبلہ‘‘ ناں دا ہک گراں ماوارء النہر علاقے وچ وادی فرغانہ وچ ہئی، آپؒ دے خاندان دا اسے گراں نال تعلق ہئی۔ ایں واسطے آپؒ شبلی سݙویجے۔ بعض لوگاں دا خیال ہے کہ آپؒ دا خاندان مصر توں آیا ہئی، لیکن ایہ روایت کمزور ہے، بہر حال آپؒ خود بغداد (یا سامرا) وچ پیدا تھئے تے اتھائیں پروان چڑھے۔ سامرا اس زمانے وچ دارالخلافہ ہئی۔ آپؒ دے والد عرض بیگی دے عہدے تے مامور ہن۔

روحانی تے علمی مرتبہ

جنید بغدادیؒ، شبلیؒ دے روحانی مرتبے توں واقف ہن تے ایں واسطے انہاں دی بڑی قدر ومنزلت کریندے ہن۔ ہک ݙینہ انھاں نے شبلیؒ کوں ذوق و شوق تے اضطراب دی حالت وچ ݙیکھ کے فرمایا، شبلیؒ! اگر توں اپݨا کم حق تعالی تے چھوڑ ݙیو تاں راحت پاؤ۔ ایہ سݨ کے شبلیؒ نے آکھا، ایویں تاں نی، لیکن ہا! اگر حق تعالی میݙا کم میݙے تے چھوڑ ݙیوے تاں البتہ راحت پاواں۔ ایہ سݨ کے جنیدؒ نے فرمایا، شبلیؒ دی تلوار توں خون ٹپکدا ہے۔ ہک وار جنید بغدادیؒ نے خواب وچ ݙٹھا کہ رسول اللہ ﷺ نے شبلیؒ دی پیشانی تے بوسہ ݙتا۔ صبح تھئی تاں شبلیؒ کوں خواب بیان کیتا تے پچھا، توں ایسے کیہڑے اعمال کریندا ہوندیں ؟ انھاں نے جواب ݙتا، مغرب دی سنتاں دے بعد ݙو رکعت نفل ادا کریندا ہاں تے انہاں وچ آیت کریمہ ’’لقد جاء کم رسو ل من انفسکم…الخ‘‘ ضرور پڑھدا ہاں۔ ایہ سݨ کے جنیدؒ نے فرمایا، بے شک ایہ ایندی برکت ہے۔

اقوال

شبلیؒ دے ایہ اقوال تصوف دیاں بنیادی ڳالہیں ہن :

• آزادی دل دی آزادی ہے تے بس۔
• محب اگر خاموش تھیا تے عارف نہ خاموش تھیا تاں ہلاک تھیا۔
• شکم منعم دی طرف ݙیکھݨ دا ناں ہے نہ کہ نعمت دی طرف ݙیکھݨ دا۔
• دل، دنیا تے آخرت ݙوہاں توں بہتر ہے کیونکہ دنیا محنت دا گھر ہے تے آخرت نعمت دا گھر ہے تے دل معرفت دا گھر ہے۔
• ہزار سال دی عبادت وچ ہک وقت دی غفلت رسوائی ہے۔
• عبادت دی زبان علم ہے تے اشارات دی زبان معرفت ہے۔

وصال

ابوبکرشبلیؒ دا انتقال ذو الحجہ سنہ 334ھ بمطابق 945ء وچ 87 سال دی عمر وچ تھیا۔ ابو محمد ہروی جیہڑے آپؒ دے خادم خاص تے باصفا عقیدت منداں وچ ہن، اس شب وچ جس دے بعد ݙینہ وچ انہاں دی وفات تھئی، صبح تک آپؒ دے کول ہن، انہاں نے بیان کیتا کہ اس رات شبلی بار بار ایہ شعر پڑھدے ہن : کُلُّ بَیتِِ اَنْتَ سَاکِنُہ
غَیْرُ مُحْتَاجِِ اِلی السُّرَجِ
وَجْھُکَ اَلماْمُوْلُ حُجتُنَا
یَوْمَ یاَتی النَّاسُ باِلْحُجَجِ
ترجمہ: جس گھر وچ تو رہندا ہوویں اونکوں چراغ دی ضرورت نی۔ تیݙا چہرہ جیہڑی امید ہے، اس روز جݙݨ سب لوگ اپݨی اپݨی حجتاں گھن کے حاضر ہوسن ، ساݙی حجت ہوسی۔