ابنِ جریر الطبری

أبو جعفر محمد بن جرير بن يزيد الطبری (ابن جریر طبری) عہد عباسی دے مشہور مفسر مورخ ہن۔ طبری دا تعلق طبرستان موجودہ ایران دے علاقہ ماژندران نال ہے۔ طبری دی تصانیف وچ سب توں زیادہ اہم تے مقبول انہاں دی تفسیر جامع البيان عن تأويل القرآن تے تاریخ الرسل و الملوک ہن۔ اول الذکر تفسیر طبری تے آخر الذکر تاریخ طبری دے ناں نال مشہور ہن۔ طبری فقہ شافعی دے پیروکار ہن، لیکن بعد وچ انہاں دے آراء تے فتاویٰ دی بنیاد تے ہک مسلک وجود وچ آیا جیہڑا انہاں ہی دی نسبت نال جریری دے نام توں مشہور تھیا۔

الطبري

ڄمݨاں

محمد بن جریر بن یزید الطبری الآملی ابو جعفر دی پیدائش طبرستان دے علاقہ آمل وچ خلیفہ عباسی المعتصم باللہ دے عہد خلافت وچ 224ھ/ 838ء وچ تھئی۔ آمل دریائے ھراز دے ساحل تے واقع ہے، بحیرہ خزر توں 20 کلومیٹر جنوب وچ، کوہِ البرز توں 10کلومیٹر شمال وچ تے 180 کلومیٹر مشرق وچ تہران توں دور ہے۔

حالات

آپ دے والد نے ہک رات خواب وچ ݙٹھا کہ ابن جریر نبی کریم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے ݙوہاں مبارک ہتھاں دے درمیان کھڑے ہن تے نبی کریم صلی اللہ و علیہ وسلم دے ہتھ مبارک وچ کنکریاں ہن جنھاں کوں ابن جریر ہک ہک چا کے سٹیندے ویندن۔ جیہرلے خواب دی تعبیر اس وقت دے علماء کرام توں معلوم کیتی گئی تاں انہاں نے آکھا کہ ابن جریر وݙے تھی کے دین دی خدمت سر انجام ݙیسن۔ تے ایہ خواب گویا آپ دے تحصیل علم دا ہک سبب بݨ گیا۔

آپ نے قرآن مجید ست سال دی عمر وچ حفظ کر گھدا۔ اٹھ سال دے تھئے تاں امامت جیہا اہم فریضہ انجام ݙیوݨ لگے۔ نو سال دی عمر وچ حدیث لکھݨا شروع کیتا تے جیہرلے سولہ سال دی عمر کوں پہنچے تاں امام احمد بن حنبل دی زیارت دا شوق پیدا تھیا۔ چنانچہ آپ نے بغداد دا سفر کیتا۔ اس دوران آپ دے اخراجات آپ دے والد ادا کریندے ہن۔ والد محترم نے انتقال دے وقت آپ کیتے ہک زمین دا ٹکرا چھوڑا ہئی جس نال آپ گزر بسر کریندے ہوندے ہن۔

شیوخ

• محمد بن حميد الرازي التميمي (241ھ) رے۔
• ابو همام الوليد بن شجاع (243ھ) کوفہ۔
• عمران بن موسی الليثی البصری ( 240ھ) بصرہ۔
• احمد بن منيع البغوی ابو جعفر (244ھ)۔
• محمد بن العلاء الهمدانی ابو کريب (247ھ) کوفہ۔
• محمد بن عبد الملک بن الشوارب البصری الاموی (244ھ)۔
• محمد بن بشار العبدی البصری ( 252ھ)۔
• الامام الحافظ يعقوب بن ابراہيم الدورقی (252ھ)۔
• بشر بن عبد الاعلی الصنعانی البصری (245ھ)۔
• ربيع بن سليمان الازدی (250ھ)۔
• حسن بن محمد الزعفرانی البغدادی الشافعی (260ھ)۔
• اسماعيل بن يحيی المزنی (264ھ)۔
• محمد بن عبد اللہ بن عبد الحکم المالکی المورخ (264ھ)۔
• ہناد بن السری التمیمی (243ھ)۔
• سلیمان بن عبد الرحمٰن خلاد الطلحی (252ھ)۔
• یونس بن عبد الاعلیٰ الصدفی (264ھ)۔
• علی بن سراج المصری ابوالحسن (252ھ)۔
• احمد بن یحییٰ ثعلب الکوفی (308ھ)۔
• شیخ عباس بن ولید البیرونی (270ھ)۔

وفات

آپ نے عباسی خلیفہ المُقتدر باللہ دے عہد خلافت وچ اتوار 26 شوال 310ھ / 16 فروری 923 ء کوں 86 سال دی عمر وچ بغداد وچ وفات پاتی۔ جنازے دے متعلق آکھا ویندا ہے کہ اتنی کثیر تعداد وچ لوگاں نے شرکت کیتی جنہاں دی تعداد اللہ تعالٰیٰ دے سوا کوئی نی ڄاݨدا۔ کئی مہینیاں تک نماز جنازہ ادا کیتی ویندی رہی ۔