ابان بن عثمان
ابان بن عثمان (عربی نام: أبان بن عثمان بن عفان الأموي القرشي) ابان بن عثمان بن عفان بن ابو العاص بن امیہ بن عبد شمس اموی قریشی، آپ دی والدہ عمرو بنت جندب بن عمرو دوسی ہن، کنیت ابو سعید۔ آپ دی جائے پیدائش و وفات مدینہ منورہ ہے.
حالاتِ زندگی
لکھوسیرت و مغازی وچ سب توں پہلے تالیف کرݨ والیاں وچ ابان بن عثمان دا ناں آندا ہے انہاں دی ولادت 20ھ تے وفات 100ھ ہے تابعین وچ انہاں نے حدیث فقہ تے مغازی دے عالم دی حیثیت نال شہرت پاتی۔ مغازی دی سب توں پہلی کتاب انہاں نے مرتب کیتی جینکوں مغیرہ بن عبد الرحمن نے روایت کیتا ہئی. [١] مغیرہ بن عبد الرحمن نے کجھ مغازی ابان بن عثمان توں روایت کیتے ہن تاریخ یعقوبی نے وی اس دا ذکر کیتا ہے[٢] بعد دے سیرت نگاراں نے بطور سیرت نگار دی بجائے بطور راوی انہاں دا ذکر کیتا انہاں کوں صاحب المغازی توں زیادہ شہرت بطور محدث مسلمہ ہے کیونکہ انہاں دے پتراں عبد الرحمن، ابو الزناد تے الزہری نے انہاں توں روایت کیتی ہے۔
مغازی وچ انہاں دی اصطلاحی معناں وچ کتاب نہ ہئی بلکہ سیرت دے بارے وچ اخبار دا مجموعہ ہئی۔ اس مجموعے توں وی اڳوں کجھ منتقل تاں نہ تھا لیکن اس مجموعے نے ابان بن عثمان کوں مغازی یا سیرت دا پہلا مؤلف بنا ݙتا ۔[٣] کبار تابعین وچ آپ دا شمار تھیندے،جنگ جمل وچ عائشہ رضی اللہ عنہا دا ساتھ ݙتا، مدینہ دے ݙاہ فقہا وچوں ہک ہن ،بہت کم احادیث آپ توں مروی ہن،سیرت نبوی دے موضوع تے سب توں پہلے انہاں نے ہی لکھا، انہاں دی کتاب المغازی عہد اسلام دی قدیم کتب وچ شمار تھیندی ہے۔ عبدالملک بن مروان دے زمانے وچ83-76ھ تک مدینہ منورہ دے گورنر ریہے۔ 83ھ وچ معزول تھئے۔ بقیہ زندگی امارت وسیاست توں دور ریہے،علم کیتے اپݨے آپ کوں پوری طرح وقف کر ݙتا ہانے۔ آخر عمر وچ آپ کوں فالج تھی گیا تے تھوڑا جیہا ݙورا پن آ گیا ہئی۔ سن 105ھ وچ آپ دا انتقال تھی گیا۔[٤][٥][٦][٧]