آلِ جلائر
جلائری قبائل ایل خانیاں ہی دی ہک شاخ ہئی تے ایہ نسلاً منگول ہن۔ جݙݨ ایل خانی سلطان ابو سعید دا انتقال تھیا تاں امراء مرکز وچ صاحب اقتدار تھی گئے۔ اوہ جس کوں چاہندے تخت نشین کریندے تے جس کوں چاہندے تخت توں لہا ݙیندے۔ انہاں وچ جلائری سردار شیخ حسن بزرگ نے جݙݨ اقتدار حاصل کیتا تاں اوہ ایل خانی حکمراناں کوں کٹھ پتلیاں دی طرح نچیندا ہئی۔ جݙݨ آخری ایل خانی حکمران نوشیرواں مر گیا تاں حسن بزرگ (1339ء تا 1356ء) عراق تے قابض تھی گیا تے بغداد کوں دار الحکومت بݨاکے ہک مستقل حکومت قائم کر گھدی۔
حسن بزرگ دے بعد اس دا چھوہر اویس خان (1356ء تا 1374ء) تخت نشین تھیا۔ اس ترکماناں توں جیہڑے آذربائیجان تے مشرقی اناطولیہ تے قابض تھی گئے ہن، تبریز تے آذربائیجان چھک گھدا تے موصل تے دیار باکر تے وی قبضہ کر گھدا۔
جلائریاں دا دور تعمیر و ترقی دے کماں دے لحاظ نال کوئی اہمیت نی رکھدا۔ فارسی دے مشہور قصیدہ گو مسلمان ساوجی (متوفی 1378ء) تے عرب مورخ ابن عرب شاہ (1388ء تا 1450ء) دا جلائری دربار نال تعلق ہئی۔ ابن عرب شاہ دی تاریخ عجائب المقدور اس دور دی تاریخ خصوصاً امیر تیمور دے حالات دا بڑا قیمتی ماخذ ہے۔ ایہ عربی وچ ہے تے اس وچ تیمور دے برائیاں ݙتیاں گئیاں ہن۔ امیر تیمور بغداد فتح کرݨ دے بعد ابن عرب شاہ کوں سمرقند گھن گیا ہئی۔ احمد جلائر نے فارسی دے شاعر حافظ شیرازی دی سرپرستی وی کیتی ہئی۔[١]
جلائری حکمران لکھو
- ١. تاج الدین حسن بزرگ، 1336ء–1356ء
- ٢. بهادرخان شیخ اویس جلائر، 1356ء–1374ء
- ٣. جلال الدین شیخ حسن جلائر، 1374ء
- ٤. غیاث الدین شیخ حسین جلائر، 1374ء–1382ء
- ٥. شیخ بایزید جلائر، حکمران عراق عجم بمقام سلطانیہ تے تخت دا دعویدار، 1382ء-1384ء
- ٦. سلطان احمد جلائر، حکمران عراق عرب بمقام بغداد تے تخت دا دعویدار، 1382ء–1410ء
- ٧. شاه ولد جلائر ولد شیخ علی جلائر، 1410ء–1411ء
- ٨. سلطان محمود جلائر، تاندو خاتون کے تحت, 1411ء (بار اول)
- ٩. سلطان اویس جلائر، 1411-1421
- ١٠. سلطان محمد جلائر، 1421ء-1425
- ١١. سلطان محمود جلائر، 1421ء-1425 ء(بار دوم)
- ١٢. حسین بن علاء الدولہ جلائر، 1425ء
حوالے لکھو
- ↑ The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual New Edinburgh Islamic Surveys Series; Author:Clifford Edmund Bosworth ISBN 0-7486-2137-7, ISBN 978-0-7486-2137-8